खाद्य सुरक्षा र सम्वृद्धिका बिषयमा केन्द्रित

सामाजिक संजालमा यति धेरै र सजिलै समय विती रहेको हुन्छ, कहिले काहीँ त पछुतो पनि लाग्दो रहेछ। यदि प्राथमिकता निर्धारण गरिएन भने समाचार र विचारको जङल भित्र सहजै हराउन सक्ने सम्भावना छ। यो समस्याले तपाई र ममात्र होइन मानव सभ्यता नै घेरिएको छ।

विकासमा तपाइँ हाम्रो प्यास मेटिएकै छैन। उल्टै विकासको अभाव, प्रभाव र दवावले थिल्थिलिएका छौं। हामीसँग यस्तो विकास उपलब्ध छ कि खाने कुराको स्वाद लिँदालिँदै रोग लागेर मृत्यु नजिक पुगी सकेको पत्तै हुँदैन। खाने कुरा जाने अमृत, नजाने बिष समेत बन्दो रहेछ।

खाने कुरामा बिषादी, किटनासक अखाद्य बस्तु प्रयोग गरेर झन् स्वस्थ्य जोखिम थपिएका छन्। पानीका मुहान सुक्दै गए। वातावरण प्रदुषित भयो। गगनचुम्बी घरैघरको शहर बने। खेति गर्ने जमिन सकिन थाले। अहोरात्र खटेर नीति निर्मातालाई खाने कुरा दिने किसान नै सबैभन्दा धेरै पीडीत छन्! अनि अव्यवस्थित सहरीकरणले बाढिपहिरो, महामारी, रोग-व्याधि र सहर भित्रै चरम असमानता, गरिवी जस्ता विरोधाभाष पनि थपिए। त्यसैलाई विकाश भनिएको छ!

जब मानिसले विकास भनेर पिउने पानी पाउँदैन, जलवायू संकट आउँछ, खेती गर्ने जमिन बाँकि रहन्न भने बाँच्ने आधार खै त?! अनुसन्धानहरूले के देखाएका छन् भने- भविष्यमा हुने बसाइ सराइ र द्वन्दको पहिलो कारण पिउने पानी, खाने कुराको अभाव हुनेछन्।

त्यसैले, लाग्यो कि- हाम्रो विकासले हाम्रै शन्ततिलाई असुरक्षित बनाइ रहेको छ। यस्तो प्रवृत्तिमा सुधार जरुरी छ। उपलव्धिहरू जोगाएर विनास रोक्न सुधार आवश्यक छ।

सामाजिक संजालको झिलिमिलिमात्र नियाल्नुभन्दा विकास र खाद्य सुरक्षाका विषयमा प्राथमिकता बनाउनु पनि ठीकै लाग्यो। यसैलाई प्रस्थान विन्दु बनाएर पनि विकासको बहुआयामिक पक्ष समेटन सकिन्छ।

विकास एकाङ्की बिषय हुँदैहोइन। यसै क्रममा खाद्य सुरक्षा, खाद्य व्यवस्था, क्षमताको विस्तार, पद्धतिको लचकता (सीस्टम रिजिलियन्स) र कल्याणमा आधारित नयाँ अर्थतन्त्र सम्बन्धि बहु आयामिक विचार वरिपरि विकास खोज्न सकिन्छ। साथै खाने कुरा नै विनास हुने, जोखिममा पार्ने गरी उठेको किसानमारा विकास त विनास हो भन्ने बिचारमा दृढ छु। सकेसम्म यिनै विषयलाई समेटी वसिबिँयालो गर्न यो सीमान्त लिएर आएको हूँ। तपाईको सहयोग, सुझाव सँधै प्रशंसनीय रहने छ। धन्यवाद।

– जगदीश वाग्ले ©

प्रकाशित लेख, विचार र रचना
Unsustainable
INCOMESCO
देशसञ्चार
माहुरी
About Me

नियमित ब्लग पोष्ट

विशेष पोष्ट

सीमान्तमा प्रकाशित

अनुसन्धान

भारतको रामनगर, सेन राजा र टीकानिधि वाग्ले जोडन सक्ने लेख

…… उनीसँग नेपाली कांग्रेसको स्थापनाकालका गतिविधि झल्काउने तस्बिरदेखि अन्य महत्वपूर्ण दस्तावेजहरू सुरक्षित छन्। यति मात्र होइन, हजुरबुबा अम्बिकाप्रसाद र अम्बिकाका ठूलोबुबा देवीप्रसादले लेखेका र छाडेका थुप्रै दस्तावेज रञ्जनसँग छन्। देवीप्रसाद साहित्यकार पनि हुन्। उनले सुन्दर सरोजिनी, शैव्या हरिश्चन्द्र, पतिव्रता मनसादेवी काव्य र सेमन्तकमणि उपन्यास प्रकाशित गरेका छन्। यो परिवारको नेपाल नाता यतिमै टुंगिँदैन। देवीप्रसादका सातभाइ छोरामध्ये जेठा छोराको नाम…

नयाँँशक्ती

बालेनले जितेको मन र मतः राजनीतिमा मडारिएको लौरो

निर्वाचन आयोगले हालै सम्पन्न स्थानीय निकायको असी प्रतिशत निर्वाचन परिणाम आइसकेको उद्घोष गरिरहेका बेला काठमाण्डौको फोहर उठन छाडेर सतप्रतिशत चाङ लागिसकेको छ। यही समय बालेन नामका एक जना युवा स्वतन्त्र उमेदवार काठमाण्डौंमा ‘लौरो’ चुनाव चिन्ह लिएर कमलको फूल’ फोहर पोखरीमा फैलिए झैं तैरिएका छन, सबैले देख्ने गरी!   कुनै दिनका ‘फादर अफ डीमोक्र्यासी’ भनेर चिनिने…

नेपाली संस्कृति

बेजिङस्टोकका नेपालीले खेलकुद र मनोरञ्जन सहित भव्य समर पार्टी सम्पन्न गरे

वेलायत स्थित बेजिङस्टोकमा वसोवास गर्दै आएका नेपालीले गत मार्च २३ तारिखका दिन स्थानिय पप्ली कम्युनिटी सेन्टरमा भव्यताका साथ ग्रिष्मकालिन पार्टी सम्पन्न गरेको छ। दिउँसो १२ बजेदेखि रातको १० बजेसम्म चलेको उक्त पार्टी कार्यक्रममा भलिवल, टेडी वियर गेम, गोल शुटर, घैटो फुटाउने, डोरी तान्ने (टग-अफ-वार) र राफल चिट्ठाका कार्यक्रम संचालन गरियो। दिनभर बार्बेक्यु (सेकुवा) र साँझको…

नेपाली संस्कृति

बेजिङस्टोक नेपाली समाजको सातौँ अधिवेशन सम्पन्न

हालै बेलायतस्थित बेजिङ स्टोक नेपाली समाज युकेको सातौँ अधिवेशन स्थानीय चुट हाउसको हलमा सम्पन्न भएको छ। १२ मार्च, २०२२ का दिन सम्पन्न उक्त अधिवेशनबाट आगामी तीन वर्षका लागि ओम गुरुङको अध्यक्षतामा सत्र सदस्यीय कार्य समितिको सर्वसम्मत चयनसमेत गरिएको छ। कार्यसमितिमा चयन भएका अन्य पदाधिकारीहरुमा दुई उपाध्यक्ष विजय लिङथेप, दुर्गा गुरुङ, सचिव जगदीश वाग्ले, उपसचिव नवराज…

बिकास

एमसीसीको बल्छीमा गड्यौंला र माछा

यतिखेर नेपाल एमसीसीको बल्छीमा अल्झिएको छ। राजनीति, सामाजिक संजाल, गाउँ-घर, मेला-पातो र पँघेरामा सुनिने विषय बनेको छ एमसीसी! मानौं यो नेपालले उठान र बैठान गरेको बिषय हो जसको अनुमोदनबाट नेपालले आजसम्म ब्यहोरेको प्रजातान्त्रिक, सामाजिक, आर्थिक र पर्यावरणीय असफलतालाई छु मन्तर गरेर तत्काल सम्वृद्धिको शिखर चुम्न सक्ने छ। या त अनुमोदन नगरी अल्झाइ राखेर क्रान्तिकारी ‘सम्वृद्धि’को…

जलवायु

कसले कसलाई लगानी गरेको छः धनीले गरिवलाई कि गरिवले धनीलाई ?

सन्दर्भः कोप-२६ सम्मेलन जलवायु परिवर्तनबाट हुने मानवीय क्षतिलाई रोक्ने त सबैले भनेकै छन् तर त्यसकालागि आवश्यक पर्ने लगानीको श्रोत कसरी जुटाउने, कसले लगानी गर्ने भन्ने विषयमा आएर विषय अडकिने गरेको छ। वायुमण्डललाई जसले धेरै प्रदुषित पारिरहेको छ तिनिहरू नै जलवायु परिवर्तनका कारण हुन् र त्यसको नकारात्मक असरलाई रोक्ने दायित्व पनि तिनिहरू कै हुनआउँछ भन्ने सवालमा…

Loading…

Something went wrong. Please refresh the page and/or try again.

चित्रमा विचित्र संसार

चित्रमा विचित्र संसार

बिचार-बिश्लेषण
ब्लग-पोष्ट
साहित्य
सम्पर्क

अनुसन्धान

दिगो बिकासका सिद्धान्त र आयामहरु; खाध्य प्रणालि, खाध्य सुरक्षा, किसान, प्रविधि, प्राकृतिक श्रोत र पर्यावरणको वास्तविकता माथि बहस गर्दै समस्या समाधानको उपाय स्वरुप नयाँ सिद्धान्त र मान्यताको आवश्यकता दर्शाउन सैधान्तिक समिक्षा…

Read more अनुसन्धान

बिकास-बहस

बिकास-बहस भित्र धेरै बहु आयामिक बिचारहरु संकलित छन । खासगरी खाध्य सुरक्षा, दिगो बिकास, प्रजातन्त्र, न्याय र अधिकारसंग सम्बन्धित बिषयहरु खरो भाषामा विश्लेषण गर्न खोजिएको छ। जसले नयाँ मान्यताको वोध गर्न सक्ने परिस्थिति…

Read more बिकास-बहस

साहित्य

‘मलाई राम्ररी थाहा छ कि यो मुलुक असल नेतृत्वको खोजीमा छ र राज्यले खोजिरहेको असल नेतृत्व म जस्ता विधवाको गर्भमा मेरै समाजले थिचिदिएको छ” शक्तिशाली सूचनामूलक कथा, यात्रा संस्मरण र निवन्धहरुको संगालो…

Read more साहित्य

अस्ताउँदै गरेको पूँजीवादले अकल्पनीय आर्थिक असमानता र पर्यावरणिय संकट पनि बढायो। साम्यवाद पनि चिहानमा गल्तिको पश्चाताप गर्दैछ। प्रयोगमा असफल भैसकेका वादहरूभन्दा नयाँ धारणा बारेमा घोत्लिनु बेश।

सिमान्त

सिमान्त चार

पुँजी उत्पादन गर्ने श्रमिकलाई नै उसको उत्पादनबाट अलग गराएर पुँजिवादले मुलत: पूँजिपतिहरुकै बर्चस्वमा आम मानिसको जीवन, प्राकृतिक श्रोत र पूँजी जिम्मा लगाएर समतामुलक समाजको निर्माणमा अन्याय गरेको छ ।

सिमान्त

सिमान्त नौ